Swettewetter stroomt ijsbaan op

Door Willem Altena

Het is ook wel eens een weekje later. Maar als het even kan, laten de mannen van IJsclub Sneek 1871 op de eerste maandag in november het water over hun akker lopen. Zo ook nu weer. Aan vrijwilliger Willem Altena dit keer de eer om met een lange ijzeren stang de grote kraan in de diepe donkere put, net buiten de afrastering gelegen, open te draaien.Eerst is het nog wat gesputter en gespetter bij de uitlaat op de ijsbaan, een paar meter verderop. Maar als de dikke, ‘jeiterege’ smurrieprop naar buiten is geperst, krijgt het water uit de naastliggende Swette meer en meer vrij spel en stroomt het steeds smettelozer en harder de twintig meter lange buis uit.Het water stoot tegen een houten kering van een halve meter hoog en enkele meters breed. Het verspreidt zich daardoor geleidelijk naar weerszijden. Op het trillende stootbord staat een trits gevulde borrelglaasjes op de uitlaters te wachten. Die moeten niet te lang met innemen wachten, want het steenkoude water stijgt vlug. Wie van de dokter niet mag drinken, krijgt een neut onversneden Swettewetter opgedrongen. De keus is dan meestal niet zo moeilijk meer…Drie dagen en evenveel nachten verder – en de grote baan staat volledig onder water, zo’n vijfduizend kuub in totaal. De tienduizenden bijen in de kasten op het polderdijkje aan de noordkant van het complex houden het wassende water nauwlettend in de peiling. Zorgen hoeven zij zich echt niet te maken, want ijsmeester Jelle Plantinga zal deze week tijdig de kraan dichtdraaien. Hij en de zijnen – en daarmee alle Sneker schaatsliefhebbers – hebben er immers alle belang bij dat het waterniveau beperkt blijft.Vijftien centimeter is diep genoeg. Hoe minder water, hoe meer en eerder ijs! Alles is erop gericht om bij een schaatswinter jong en oud zo veilig en snel mogelijk de Dicky van der Werf IJsbaan op te krijgen. De eerste Siberische transportkoude mag wat de ijsclub betreft volgende week deze kant wel uitkomen…

Terrein winterklaar

Anderhalf uur? Niet veel langer had de Winterharde IJsclubkerngroep donderdagmiddag nodig om het onmetelijke ijsbaanterrein van losse grassprieten en kleikluten te ontdoen. Een hele trits volle kruiwagens verdween richting omheining, waar het opgeharkte maairestant tot compost mag vergaan. Ut switputsje, dat onder de bezielende leiding stond van veldmaarschalk Jelle en chef natje-droogje Klaas, was nodig om de ijsvloer de komende winter zo rottingvrij mogelijk te houden. Maandagochtend komt Het Water Er Op!!! Een altijd weer emotioneel beladen dingetje voor onze vrijwilligers. De traditie wil dat met het inlaten van het Swettewater de mannen zelf ook iets inlaten: koffie, gebak en borrel. Pé wil een sapje. Ook prima.

machines klaar voor de winter

elke maandag ochtend zijn de vrijwilligers van de ijsbaan aanwezig op het terrein. De ene keer onderhoud aan get gebouw, dan weer onkruid en snoeiwerk en vandaag was het tijd voor controle van alle machines. Want wie weet wanneer de winter zijn intrede doet en dan moet je er klaar voor zijn.

Bolswarder scholieren spijkeren hokjeskennis bij op ijsbaan Sneek

Door Willem Altena
Waarom verschillen vogelhokjes in grootte? Maakt het materiaal – hout, steen, kunststof – wat uit voor de temperatuur binnen? Is bijvoeren in de zomer eigenlijk wel nodig? Waarom kiezen sommige bijen voor een klein bijenhotel – zeg maar: een Bee & Bee – en bevolken andere met z’n tienduizenden een kast van bijna een meter hoog? Hoe ziet een vleermuishokje er eigenlijk uit? Of eentje voor een egel die winterslaap houdt?
Ruim twintig leerlingen van het Bolswarder Marne college probeerden donderdag 3 oktober op een zonnige Sneker IJsbaan Dicky van der Werf op deze en andere doe-het-zelf-vragen antwoord te krijgen. Belangrijk, want de dertien- en veertienjarigen gaan de komende weken op school in groepjes uiteen om zo zelfstandig mogelijk hokjes van eigen keuze te fabriceren. Een tekenontwerp maken, goedkoop bouwmateriaal op de kop tikken, lekvrij krijgen, ophangplek kiezen.
De ervaren vogelmannen Klaas Haringa en Jelle Plantinga, hobbyimker Willem Altena en handige dierenvrienden Klaas de Jong en Pé Nota – allen vrijwilligers bij de IJsclub Sneek 1871 – konden de jongens en meisjes met allerlei tips en voorbeelden uit de praktijk een heel eind op weg helpen, zo bleek uit de dankbare reacties na afloop.
Aan motivatie bij de leerlingen, die worden begeleid door de docenten Sebastiaan Doldersum, Carin Boersma en Paul Wennekes, mankeert het niet. Uitgerekend deze donderdag werd in de Hanzestad de aloude en supergezellige Bolletongersdei gehouden. Scholieren hebben dan steevast een vrije dag. De (nieuwe) schooldirectie had dat nu verzuimd voor de eigen school te regelen…. Brân is slimmer, oordeelden de jongelui sportief.
De volgende donderdag komt een tweede groep scholieren met vergelijkbare prangende vragen op de ijsbaan langs. Ook zij zitten in verschillende (tweede) klassen van onder andere havo en vwo, maar treffen elkaar een aantal uren per week in de groep Techniek & Ontwerpen. Andere leerlingen kiezen voor Atelier & Podium of Sport, eveneens onder de noemer MarneSpecials.

Ysbaan Hoaning te koop

Geen koek en zopie, maar honing! Liefhebbers van zuivere honing kunnen zaterdagmiddag 31 augustus op onze IJsbaan Dicky van der Werf terecht. De hobby-imkers Cor Reijenga en Willem Altena verkopen hun pas geslingerde Ysbaan Hoaning tussen 13.00 en 15.00 uur vanuit het loket in het ijsbaangebouw.

Het goudgele natuurproduct, smaakvol en goed voor lijf en leden, hebben zij gewonnen uit hun bijenkasten die alweer enkele jaren aan de noordkant van het schaatscomplex op het omringende dijkje staan opgesteld. De bijen halen nectar, stuifmeel, water en hars uit het openbaar groen en particulieren tuinen van aanpalende wijken als De Zwette, Noorderhoek, Pasveer en Stadsfenne.

Haalbijen hebben een actieradius van wel een paar kilometer. De laatste weken kunnen ze ook dicht bij huis blijven, want op het grote grasveld vóór hen bloeien momenteel klaver en vooral biggenkruid.

De voorraad van beide bijenhouders is beperkt. Vandaar dat zij de slogan hanteren: maximaal twee potjes per klant en op-is-op. Altena: ,,Kenne wij dur wat meer meensen un plesier met doën”. Een pot van 250 gram – met gouden deksel en Ysbaan-etiket – kost 5 euro. Beide mannen verkopen ook een aantal potjes met ‘Spoordok Honing’. Dat is afkomstig van hun bijenstal in de Hemdijkwijk.

Naast honing is propopolis-tinctuur verkrijgbaar. De serie pipetflesjes met deze bruine vloeistof op alcoholbasis is overigens zeer beperkt. Propolis, ook wel bijenkit genoemd, gebruiken de nijvere bijen niet alleen om hun kast schimmel- en tochtvrij te houden, maar ook om virussen te bestrijden en bacteriën buiten de deur te houden of zelfs te doden. In de zomer kan zo’n volk wel  40.000 vrouwtjes, mannetjes en één koningin tellen. Bij zoveel bijen op een kluitje is een besmettelijke ziekte natuurlijk niet gewenst. Sommige hooikoortslijders lijken baat te hebben bij het gebruik van propolis, zeker als het uit hun directe woonomgeving afkomstig is. Anderen zweren erbij als desinfectiemiddel bij wond en huidproblemen. Als het goed voor de bijen is, dan is het dat vast ook voor ons, is hun redenatie.